Bí ẩn giếng không bao giờ cạn nước ở quê hương Thánh Gióng

Từ chiếc giếng không bao giờ cạn nước  Hiện nay tại xã Phù Đổng có ba nơi thờ Thánh Gióng là đền Thượng, đền Mẫu và miếu Ban. Miếu Ban được xây dựng sát ngay một cái hồ lớn mà theo các cụ cao tuổi trong làng thì đó là nơi sinh ra Gióng. Trong khu quần thể di tích thờ Thánh Gióng thì miếu Ban cách đền Thượng (đền chính thờ ngài) khoảng 100m về phía tây của làng. Nơi đây trước kia là một khu rừng rậm rì và cũng là nơi mẹ Thánh Gióng hạ sinh ngài tại đây. Truyền thuyết của dân làng không hẳn giống những gì ghi trong sách vở: Bà mẹ Gióng vốn là một người phụ nữ xấu xí, nghèo khổ, quá lứa, lỡ thời sống một mình trong túp lều tranh (trên nền đền Thượng ngày nay). Một đêm mưa to gió lớn, sấm chớp đùng đùng làm hư hại cây cối. Sáng hôm sau, bà ra thăm vườn cà thì thấy một dấu chân “vừa tày năm gang” ở đó. Bà đưa chân vào ướm thử, sau đó lấy những cỏ lác trong vườn mang về nấu canh ăn. Sau bà có thai và sinh ra Thánh Gióng. Tất nhiên trong xã hội phong kiến xưa, điều này là không thể chấp nhận được. Người phụ nữ không chồng mà chửa nhẹ thì cạo đầu bôi vôi rồi đuổi khỏi làng, nặng thì thả bè trôi sông. Dân làng nơi bà ở cũng vậy (nay là hai làng Đổng Viên và Đổng Xuyên), họ đã diếc móc, mắng đuổi bà ra khỏi làng. Không còn chốn nương thân, bà phải bỏ lên rừng Trại Nòn (nay thuộc làng Phù Dực, Phù Đổng, Gia Lâm, Hà Nội) để ở. Trong rừng khi ấy, ao hồ san sát, liền kề nhau. Tuy nhiên, ở giữa đó lại nổi lên một cái gò lớn, xung quanh cây cối tươi tốt. Thấy vậy bà bèn dựng tạm một túp lều để sống, sau bà hạ sinh Thánh Gióng ở nơi đây. Tục truyền lúc ấy trời mát mẻ, cua ốc thốt nhiên rất nhiều. Bà không cần khó công vất vả mà vẫn có cái ăn để lấy sữa nuôi Gióng. Trời cũng đẽo đá thành thống để bà tắm cho Gióng, thành liềm để bà cắt rốn và thành chõng để bà cho Gióng nằm. Hiện tại, những vật do trời làm không còn nữa, con người phải đẽo đá để mô phỏng và dùng nơi đó làm nơi thờ phụng. Theo quan sát của PV, đây là một cái hồ khá rộng. Giữa hồ có một cái gò nhỏ rộng chừng 200m2, xung quanh có rất nhiều cây cổ thụ xòe xuống tận mặt nước. Nhìn ra trông gò này như một hòn đảo nhỏ rất đẹp. Hồ cung cấp nước ăn cho cả làng và cũng là một địa điểm văn hóa rất khôn thiêng. Một bậc cao niên trong làng - cụ Đào Công Thưởng - cho biết thêm: “Người quần chúng tôi gọi đó là đầm hoặc giếng. Ngày trước chưa có nước máy, dân làng vẫn lấy nước ở giếng này làm nước sinh hoạt, ăn uống. Điều kỳ lạ là ở đây cây cối nhiều, lá rụng quanh năm mà nước vẫn trong vắt. Vào những mùa khô hanh, nước ít đi để lộ ra những lớp lá rất dày dưới lòng hồ, cứ năm này qua năm khác tích lại. Chúng tôi cũng không nạo vét gì mà không hề có hiện tượng nước bị thối. Đặc biệt nữa là chiếc giếng này không bao giờ cạn nước. Ngay cả vào những mùa hạn hán, nước trong giếng chỉ bị hụt đi chứ không bao giờ hết. Người dân thường mang thùng ra gạn những lớp nước đáy mà nước vẫn ngọt, vẫn trong”.  Đến huyền tích về nơi sinh vị thần bạt mạng  giờ, tại cái gò giữa hồ đó, người dân vẫn tổ chức thờ cúng. Nơi đặt ban thờ chỉ là một chõng đá được các cụ xưa đẽo lại theo mô phỏng chiếc chõng đá do Trời đẽo. Xung quanh được che bằng hai chiếc lọng vàng. Đằng trước ban thờ là thống, liềm và một khúc rốn bằng đá - Tương truyền của mẹ Thánh Gióng để lại. Hằng ngày, nơi đây có người chăm chút thu dọn và phụng dưỡng. Vào những ngày hội, người đến đây lễ rất đông, những người có con, cháu nhỏ tuổi bị ốm đau hay bệnh tật thường đến đây cầu xin lộc của Mẫu và của Thánh. Nhiều người đã khỏi bệnh. Nhất là những trẻ em có dấu hiệu “trúng tà” đến đây cầu xin, nếu Thánh đồng ý, khăng khăng sẽ khỏi bệnh. Cụ Mùi (người dân sống cạnh đó) cho hay: “Ngày trước có kẻ trộm vào ăn cắp một cái chuông đồng cổ. Chuông tuy nhỏ nhưng cũng có giá trị kinh tế, nên mọi người rất tiếc. Thế nhưng chỉ một thời gian ngắn sau, quả chuông đó thiên nhiên xuất hiện. Người làng kháo nhau rằng, kẻ trộm bị Thánh hành, sợ quá phải đem trả”. Ông Đinh Minh Tỉnh (Phó ban quản lý di tích xã Phù Đổng, đồng thời là người trông nom đền Gióng) cho biết: Cứ vào ngày hội chính (ngày 9 tháng tư âm lịch), người ta đến gò đất này làm lễ. Không giống như cảnh chen chúc ở nhiều lễ hội khác, ở đây người ta xếp hàng tuần tự qua cầu để vào gò làm lễ. Không có tiếng ầm ĩ, huyên náo. Những người đến đây đa phần cầu xin sức khỏe. Những người có con hoặc cháu nhỏ thì thường xin một sợi chiếu nhỏ trước điện thờ. Theo họ, nếu cháu nhỏ được đeo sợi chiếu của Thánh ngồi thì cả năm đó sẽ tránh được bệnh tật, hay ăn chóng lớn. Nếu cháu nào bị bệnh mãi không khỏi, họ thường xin một ít nước ở thống đá, hòa với tàn hương nơi bàn độc về lấy lệ. Nhiều người từ đó khỏi bệnh. Ông Đinh Minh Tỉnh nói: “Những chuyện thần bí đến nay các nhà khoa học cũng chưa thể giảng giải rõ ràng được, nên không thể vội nói đúng hay sai. Nếu biết dùng những thần tích đó vào giáo dục truyền thống, đạo đức của thế hệ trẻ hiện giờ, chúng tôi hoàn toàn ủng hộ”.