Lời tòa soạn:Nhiều ngày qua, hành trình du lịch bụi của Huyền Chip - cô gái 9x từng đi qua 25 nước thốt nhiên gây xôn xang dư luận. Đặc biệt, khi Huyền Chip kế cận ngày ra mắt tập sách thứ hai trong cuốn "Xách ba lô lên và đi", nhiều cuộc bàn cãi đã nổ ra. Không ít cư dân mạng tỏ tường ý kiến và mổ xẻ những vô lý của nhiều chi tiết trong cuốn sách này. Huyền Chip và 2 cuốn sách:Cuộc sống đâu phải toàn màu hồng Huyền Chip (Nguyễn Thị Khánh Huyền) sinh năm 1990, là một cô gái trẻ năng động, chuộng khám phá, tự tin vào bản thân và luôn được thần may mắn độ trì. Trong hai năm (từ 2010 – 2012) cô đã đặt chân tới 25 nhà nước, xúc tiếp với nhiều nền văn hóa khác nhau chỉ với 700 đô la ban đầu. Sau khi vượt qua các thử thách, Huyền quay trở lại Việt Nam và viết cuốn sách “Xách balô lên và đi”. Và nối tiếp thành công của tập 1, tập 2 “Đừng chết ở châu Phi” chuẩn bị ra mắt bạn đọc. Theo như Huyền giới thiệu, đây là hai cuốn nhật ký hành trình, ghi lại những việc có thật mà cô đã trải qua. Trong cuốn sách chứa khá nhiều chi tiết thích thú với về con người bản địa, công việc nơi đó và các vấn đề cô gặp phải trên hành trình. Hồ hết mọi chuyện đều dễ dàng không có quá nhiều khó khăn, Huyền đơn giản chỉ cần “Xách ba lô lên và đi”, không cần dự trù kế hoạch chi tiết, không cần phải chuẩn bị bản đồ, không cần biết mình sẽ tới đâu. Chắc có nhẽ một chuyến đi phượt không cần chuẩn bị sẽ ít tốn kém hơn một chuyến đi được chuẩn bị tận tường. Bởi hai anh chàng người Mỹ bỏ việc đi phượt như Vadim Sahakian và Artia Moghbel đã tiêu tốn tới 40.000 đô la để xin visa, trang trải uổng trong 6 tháng trời ở 13 nhà nước. Nếu như thường chuẩn bị như Huyền, có nhẽ họ sẽ kiệm ước được tới 39.300 đô la vì lúc đó họ chỉ cần vừa đi vừa làm, ăn ngủ nhờ nhà người khác là đủ trang trải cho chuyến đi, vì họ có điều kiện tiện lợi hơn Huyền là quốc tịch Mỹ, điều này tạo điều kiện cho họ đến rất nhiều nước mà không cần visa. Visa: Dễvậy sao? Chắc ai biết Huyền đều biết tới câu trả lời nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan về việc xin visa trong một cuộc hội thảo. Nếu không xin được visa thì ăn vạ, không được nữa đòi lên cấp trên, không được nữa thì đòi lên cấp trên nữa. Và Huyền diễn giải rằng đó chỉ là câu "nói chơi" với nguyên Phó Thủ tướng, mặc dù văn cảnh cuộc chuyện trò không ủng hộ cô. Nguyên Phó Thủ tướng, một người chức phận rất cao, còn bị đùa chơi thì không biết với người ngưỡng mộ thì nói đùa ra sao nữa. Và câu trả lời về việc xin visa này cũng vô lý khôn cùng, xin visa mà cứ dễ như đi chợ, “ăn vạ” là được? Trong khi thực tế nhiều nước xin visa phải chứng minh được tài chính, lịch trình hoặc có người bảo lãnh, và với 700 đô la ban đầu cộng với làm thêm liệu có đủ chứng minh tài chính không hay phải có một khoản nào đó gửi thêm. Thậm chí với những người đi du lịch ngay, việc xin cấp visa cũng đòi hỏi một thời kì chờ khá lâu, có nước nhanh, có nước chậm chứ không thể được thần may mắn mỉm cười suốt với Huyền như vậy được. Trong buổi chuyện trò của mình, Huyền có diễn giải nơi mình chọn đều là các nước đang phát triển nên chính sách visa không ngặt nghèo. Tuy nhiên chỉ xét với trường hợp visa của Israel, tài liệu do Đại sứ quán của Israel tại Hà Nội và Bộ Ngoại giao Israel cung cấp chỉ ra rằng đối với công dân Việt Nam, khi đi du lịch cần phải có chứng minh tài chính (tối thiểu 5.000 đô la) để có thể được cấp visa tại tổ quốc họ.
Vậy có mâu thuẫn không khi Huyền được cấp visa tại đây trong khi hoài có hạn, không cần sự trợ giúp từ gia đình? Và trong sách cũng không chỉ rõ được cấp visa ở Israel như thế nào, chứng minh tài chính ở đâu ra? Vượt biên: Chuyện nhỏ! Chương 39tới 44(“Xách ba lô lên và đi”, tập 1), Huyền tới đất nước Ấn Độ để khám phá, sau đó đi qua Nepal hành hương về đất Phật. Và sau đó Huyền trở lại Ấn để dự lễ hội chim Dipumar diễn ra đầu tháng 12.2010. Điều đáng chú ý ở đây là từ tháng 9.2009 tới tháng 4.2012 khi cấp visa cho bất kì khách du lịch nào, Đại sứ quán Ấn Độ đều có ghi chú trong đó là không chấp thuận nhập cảnh trở lại trong vòng 2 tháng sau đó nếu không có giấy phép đặc biệt. Hẳn việc dự lễ hội chim là một trường hợp nguy cấp với cả Huyền và các quan chức cửa khẩu Ấn Độ! Trích đoạn về việc Huyền vượt biên vào Palestine và quay lại Israel Tại chương 75-76 (Xách ba lô lên và đi”, tập 1), Huyền rời Israel để vượt biên vào Palestine trên một chiếc ô tô buýt sau khi hỏi một người đã từng vượt biên trước đó. Có một điểm cần lưu ý ở đây, các thông báo đều cho thấy, chẳng thể từ Israel qua Palestine rồi lại quay trở về Israel được. Hơn nữa cô dễ dàng quay lại Jerusalem sau cuộc biểu tình bị đàn áp của quân đội vùng giao đấu mà không gặp một trở lực nào? Và như chính Huyền thích trênFacebook, vượt biên trái phép vào Malawi để tiết kiệm 100đô la, lại còn cổ xúy cho hành động này. Huyền trên 18 tuổi, đủ tuổi phân biệt đúng sai, chịu bổn phận hình sự, khi qua nước bạn phải ưng ý lề luật của nước bạn. Thế mà còn vượt biên trái phép, lại cốtình ngụy biện chỉ là “chuyện tình cờ”, một lý lẽ giờ đây hẳn sẽ được những người Mexico vượt biên tìm giấc mơ Mỹ nằm lòng khi bị cảnh sát biên thuỳ bắt giữ.
Và những điều thần kỳ Chuyến hành trình của Huyền đầy ắp màu hồng, màu sắc rất phù hợp với nội dung mà một cuốn tiểu thuyết cần có, chưa kể là lại dành cho lứa tuổi teen chưa từng bước chân ra ngoài thế giới. Trong cuốn sách, tại chương 55 (Cậu bé phật của Nepal) cô bị xe máy phóng với tốc độ 100km/h làm gãy ống đồng, một chấn thương nghiêm trọng nhất là khi cô đang ở nước ngoài và với túi tiền có hạn. Tới chương 57-58, tức là khoảng vài tuần sau, Huyền lại tung tăng đi chơi cắm trại thường ngày, chẳng hề có vẻ gì là có của thương tích trước đó, trong ảnh cô có thể đứng thẳng hai chân.
Huyềntiếp tục gặpnhững chướng ngại kháctrên chuyến đi, ở Israel bị ốm gần 1 tháng, phí bệnh viện đắt đỏ lại không có bảo hiểm du lịch chi trả, đầu tháng lại mua máy ảnh Canon 400D, một máy ảnh với giá ra mắt là 800 đô la. Những khoản tiền này liệu công việc làm thêm trước đó có kham nổi hay không? Cách Huyền kiếm việc ở casinolớn nhất Dar es Salaamcũng làm người ta phải để ý, từ cách xin việc, công việc cho tới lương bổng. Trước nhất, Huyền xông thẳng vào casino và đòi gặp quản lý. Sau một bài rà dễ mau chóng và dễ dàng Huyền được nhận vào làm với công việc là lượn lờ quanh casino 9 giờ/tuần và được ứng trước vài trăm đô la để mua quần áo. Là một người quản lý sòng bạc lớn, liệu có ai tuyển một người xa lạ, không giấy phép lao động, không kinh nghiệm vào làm ngắn hạn, lại còn ứng trước tiền không?
Dựa vào các số liệu Huyền đưa ra 9 giờ làm việc/tuần và trong một tháng kiếm được 200 đô la, ta có thể tính ra thùlaotương ứng là 5.5đô la một giờ làm việcvà 2.400 đô la cho một năm.Tanzanialà một quốc gia nghèotại châu Phi, tỷ lệ thất nghiệpở mức 10.7% (2011 – Trading Economics), GDP đầu người 1500 USD (CIA Factbook 2011).Riêng ở Dar es Salaam, tỷ lệ này lên tới 46.5% (số liệu chính phủ Tanzania). Thế mà Huyền lại có thể thắng lợi những người bản địa, kiếm được công việc trong khi bản thân không có bằng cấp, không giấy phép cần lao (working permit) và chỉ làm ngắn ngày. Chuyển sang một khía cạnh khác: trong chuyến đi của mình, Huyền không cần chuẩn bị lều ngủ, vì tới bất cứ đâu, bất cứ khi nào đều có những anh bạn tốt bụng và ga lăng trợ giúp Huyền ngủ nhờ, đi nhờ và trong đó có những người bạn no ấm chưa từng quen biết.
Và số lượng đồ đạc mang theo cũng khôn xiết hạn chế, chỉ có một ba lô du lịch 13kg. Với sự hạn chế như vậy, số lượng xống áo mang theo cũng ít, nhưng khi chụp ảnh thì luônlà những bộ áo quần khác nhau. Với những người “phượt” chuyên nghiệp, có lẽ điều này thật sự khó tin, vì không phải lúc nào họ cũng may mắn có được một chỗ ngủ. Ngay bản thân Huyền Chip cũng đã san sẻ: “Lo nhất là đêm nay không biết ngủ ở đâu”. Truyền cảm hứng cho giới trẻ? Du lịch phượt là một hình thức mới mẻ ở Việt Nam, nhưng không ai phản đối du lịch phượtvì đó là sự khám phá, sự trải nghiệm. Cái cần ở đây là sự minh bạch. Ai cũng muốn con cái mình ra ngoài kia để thấy chân mây rộng lớn, cuộc sống muôn màu và trải nghiệm nó với niềm mê say được xây dựng bằng sự thật chứ không muốn con mình được truyền lửa bằng ảo mộng và giấc mơ, vì khi ra đời sự thật trần truồng sẽ bóp nghẹt giấc mơ ấy. Và khi con cái xách ba lô xuất phát, sẽ là một cơn ác mộng nếu như không chuẩn bị trước được những gì mình cần. Việc du lịch bụi, đi đây đi đó là tốt, nếu được chuẩn bị và tìm hiểu kĩ lưỡng mọi thứ, có tính toán trước. Nhưng sách của Huyền vô tình tạo ra một mộng ảo ác hại cho một bộ phận lớn thanh thiếu niên. Họ nghĩ rằng cô ấy tài giỏi, kiêu dũng, dám biểu thị mình và sẽ làm theo. Thực tại cuộc sống bên ngoài không phải đi đâu cũng gặp may mắn, rất nhiều hiểm nguy nếu không tìm hiểu trước. Những hiểm đề cập trong sách không nhiều, tuy nhiên cũng đủ thấy đi bừa như vậy có ngày bỏ mạng. Cầm sẵn tiền đi chơi thì ai cũng làm được, chứ đừng làm cho người ta nghĩ rẳng đi du lịch không cần tiền và có thể tìm việc đơn giản. Việc có được hỗ trợ tài chính và việc vượt biên trái phép là rõ ràng. Nên có một cái nhìn khách quan, biết cái gì nên đọc và cái gì không nên đọc, tránh những tác động bị động. Trước khi quyết định làm gì, hãy chuẩn bị thật kĩ, nghĩ cho bản thân và gia đình... Thế giới không chở che bao bọc đâu, chẳng thể hành khấtxã hội được. Khi bị chỉ ra các vi phạm ở nước ngoài, Huyền đã phản ứng khi trả lời phỏng vấn báo Vietnamnet. Với mục đích truyền lửa, là thần tượng cho cho giới trẻ, thay vì phải chỉ ra cái sai để khuyến cáo người đọc, Huyền lại coi đó là chuyện bình thường. Có thật là tự đi? Vẽ lên viễn tượng màu hồng, Huyền kiến lập cho các bạn lứa tuổi teen sự dễ dàng để xách ba lô lên và đi mà không chú ý rằng mình đang lệ thuộc một cách châyì, không lo về tài chính, sống bằng cách ăn nhờ ở đậu. Ngoài ra các chứng cớ từ blog của Huyền rõ ràng có dự toán tổn phí, xin tài trợ nhưng đến khi ra sách thì lại biến mất, chỉ còn số tiền kiếm được từ việc làm thêm. Ảnh chụp màn hình blog tiếng Anh của Huyền về dự tính kinh phí chuyến đi và việc Huyền kêu gọi nhà tài trợ cho chuyến đi của mình. Các chi tiết này không hề được đề cập trong tập sách.
Đằng sau câu chuyện du lịch với 700 đô la, tuồng như quên mất rằng đó chỉ là số tiền khởi đầu hành trình, và sau khi nhận được một số đề nghị tài chính thì Huyền bắt đầu “quyết định” viết sách, một quyển sách cẩm nang du lịch dạng Lonely Planet. Và tới hiện thời chúng ta có hẳn hai quyển nhưvậy.Tuy nhiên nội dung, hình ảnh trong sách đẵn là chơi bời khám phá, phần về công việc và các thủ tục cũng như chỉ dẫn quá ít oi. Qua câu chuyệntanhớ đến cuộc phỏng vấn trên truyền hình của một doanh nghiệp trẻ, chủ một công ty lớn: anh ấy khởi nghiệp bằng cách gom hết vốn và vay nhà băng được vài trăm triệu, từ đó xây dựng doanh nghiệp thành đạt như bữa nay. Nhưng anh ta cố tình không nói cái quan yếu: anh ta là con của ông chủ doanh nghiệp lớn, ngoài vài trăm triệu đó thì anh ta có sẵn nhà xưởng, cửa hàng trị giá vài chục tỷ...
Một nửa của cái bánh mì vẫn là cái bánh mì, nhưng một nửa sự thật là sự dối trá. Kết Nhắm mắt nhắm mũi lại và hình dung, cuốn sách của Huyền thật đẹp, thật lãng mạn biết bao. Nhưng đến khi tỉnh ngộ ra và bước vào đời, nó không còn nhiều giá trị nữa. Vậy nên cứ để nó làm một cuốn sách để hình dong có phải rất tốt không? Ai đi nhiều nơi hẳn sẽ biếtkhi làm thủ tục xuất nhập cảnh hay xin visa người Việt Nam bị làm khó dễ rất nhiều vì các nước bạn sợ dân ta làm việc chui, trốn ở lại hoặc vượt biên trái phép. Hẳn chúng ta còn nhớviệc Hàn Quốc đã có một thời gian ngừng nhận cần lao từ Việt Nam do những người đi trước đã trốn ở lại sau khi hết hạn hợp đồng. Hành động vượt biên trái phép được công khai của Huyền, điều này ít nhiều sẽ gây ảnh hưởng tới hình ảnh người du lịch Việt Nam ở nước ngoài hay những người có nhu cầu visa, nhập cảnh chính đáng. Những bạn trẻ tin vào câu chuyện của Huyền, cũng “xách balo lên và đi”, không hề lường trước về các khó khăn trên đường đi, không có nguồn tương trợ về tài chính, mộng mơ về một hành trình đầy người tốt, cứ đi đến đâu là sẽ có người giúp, thật sự hiểm. Những người trẻ có lường được việc bị mất tất tiền, hộ chiếu, cũng như đồ dùng không? Có lường trước được việc bệnh hoạn, tai nạn, hoặc xui hơn là hãm hiếp hay bỏ mạng giữa đường không? Chưa, họ chưa từng thấy người nhập cư bất hợp pháp bị còng tay tại phòng chờ, đuổi về nước điếm nhục thế nào. Họ chưa thấy cảnh nháo nhào bỏ chạy của người làm việc trái phép khi công an ập vào, họ chưa từng thấy cảnh bị nhốt 4,5 ngày rồi bị đưa ra phi trường sau cú điện thoại giao thông gia đình mua vé khứ hồi mà không có đến 1 giây được nhìn ra ngoài cánh cổng thương chính. Đến lúc túng tiền thì sao, bị dỗ dành, lừa ngọt nhạt để rồi sa vào lưới bọn bắt cóc, bọn bán nội tạng hoặc bị bán vào ổ mại dâm. Đúng hay sai, nên hay không nên? Xin dành cho độc giả phán xét. Việt Nam vốn đã nhỏ bé rồi, đừng làm Việt Nam cách xa thêm với thế giới nữa! VOZER |
0 nhận xét:
Đăng nhận xét